Op 20 december overleed Nadia Donckerwolcke op 86-jarige leeftijd als gevolg van een hartfalen. Ze was sinds 2003 bestuurslid van Steunpunt Antifascisme. Haar antifascistisch engagement gaat veel verder terug en was een cruciaal aspect van wie Nadia was. Rebels, tegendraads, maar steeds onderbouwd en nieuwsgierig naar nieuwe inzichten, altijd het vertrouwen behouden in de noodzaak en de mogelijkheid van een andere samenleving. Marx zei in een discussie met Wilhem Weitling ooit: “Onwetendheid heeft nooit iemand geholpen.” Ook op haar 86stekon Nadia zich razend kwaad maken als ze met onwetendheid geconfronteerd werd.

Nadia was decennialang actief als revolutionair communiste. Ze was militante van de KPB, de Communistische Partij van België. Ze hielp bij het nalezen van materiaal en als vertaalster aangezien haar Frans even goed was als haar Nederlands. Bij het uiteenvallen van de KPB behield Nadia haar overtuiging en haar engagement. Als vrijgevochten revolutionair behield ze steeds een open blik. Naast haar antifascistische engagement was ze enkele jaren als vrijwilligster actief bij initiatieven verbonden met de PVDA, zoals de abonnementendienst van toen nog weekblad Solidair. Met haar kenmerkende vastberadenheid overtuigde ze heel wat lezers van Solidair om hun abonnement te verlengen of te vernieuwen. Begin deze eeuw was ze enkele keren verruimingskandidaat op PVDA-lijsten. In 2012 was ze kandidaat op de lijst van Rood voor de gemeenteraadsverkiezingen. Ze volgde ook aandachtig de publicaties van linkse organisaties, zeker indien er artikels verschenen over antifascisme en de geschiedenis van verzet.

Binnen Steunpunt Anti-Fascisme en andere initiatieven zocht ze altijd samenwerking met strijdbare antifascisten op. Ze was betrokken bij antifascistische acties in België, maar had evengoed nauwe contacten met antifascistische militanten in voormalig Joegoslavië, haar tweede thuisland. Of was het haar derde thuisland na Frankrijk? De jaarlijkse reis naar Dubrovnik, om haar antifascistische kameraden te bezoeken en haar lidgeld van hun vereniging in orde te brengen, was erg belangrijk. Het bood ook de mogelijkheid om haar Servo-Kroatisch op te frissen.

Steunpunt Anti-Fascisme was altijd wel aanwezig in het engagement van Nadia. Zo was ze goed bevriend met wijlen Regine Beer, mede-oprichtster van Steunpunt Anti-Fascisme en bekend van de lezingen die ze in scholen deed over haar ervaringen in de concentratiekampen. Regine woonde in de Kasteelpleinstraat, vlakbij de Welvaartstraat waar Nadia woonde. Ze sprong wel eens bij om Regine te helpen toen het moeizamer ging. Vanaf 2003 werd Nadia bestuurslid van SAF. Ze bleef altijd goed bevriend met Juliette Van Espen, een stichtend lid van SAF. Nadia speelde een belangrijke rol in het vernieuwen van de werking van SAF in 2018, zodat minstens de verspreiding van de rode driehoek verzekerd was. Ze bracht er militanten van een andere generatie bij en overtuigde oudgedienden om het initiatief te blijven ondersteunen.

Nadia was een grote boekenliefhebber. Ze las ruim honderd boeken per jaar, soms zelfs meer. Deze stonden allemaal netjes alfabetisch geordend in haar boekenkamers, met alles samen duizenden boeken. Voor revolutionaire boekenliefhebbers zijn dit ware schatkamers. In de collectie heel wat Franstalige boeken over geschiedenis, politiek of psychologie. Als Nadia zich in een thema vastbeet, vond ze de nodige titels om te lezen. Ze deed dit zonder te weten hoe het internet werkt. Nadia had altijd een aantal boeken in bestelling bij verschillende boekenwinkels in Antwerpen, zich soms ergerend aan het feit dat de boeken niet sneller geleverd werden. Ze kon zich nog meer ergeren aan fouten in boeken. Als oud correctrice in een drukkerij was ze van mening dat alle details in een boek of een krant exact moeten zijn. Een dagblad dat schreef dat Parijs in september 1944 bevrijd werd, terwijl het in augustus was, kreeg nog wekenlang banbliksems vanuit de Welvaartstraat.

Weinig activisten in Antwerpen en omgeving hebben zo een ruime kennis en achtergrond over de Franse linkerzijde als Nadia die had. Maar ook over andere thema’s kon ze verrassend veelzijdig uit de hoek komen. Ze genoot van een gesprek op café over politiek of geschiedenis. Veel van die gesprekken werden al gauw een les over feiten en inzichten, waarbij Nadia haar brede kennis overdroeg.

Deelname aan activiteiten werd de laatste jaren moeilijker door gezondheidsproblemen. Op 1 mei was Nadia er samen met haar André nog altijd bij en ze ging met kameraden naar activiteiten van de Grijze Geuzen. Betogingen en avondvergaderingen lukten niet meer. Na elke antifascistische betoging of actie in Antwerpen belde ze echter steevast om te vragen hoe het was. Desnoods op een zondagochtend om half acht of ’s avonds laat. Het was een uitdrukking van een antifascistisch en revolutionair engagement dat tot op het laatste moment bijzonder sterk was bij Nadia.

Iedereen had wel eens een meningsverschil met Nadia, die zeker geen naprater was. Wat kan je anders verwachten met een vastberaden, consequente en erg bewuste revolutionaire als Nadia? We verliezen met haar een kameraad met uitzonderlijke kwaliteiten. Vaarwel Nadia, je laat ons trotse herinneringen na in onze strijd die we ook in jouw naam verderzetten.

De uitvaart vindt plaats op donderdag 2 januari om 11u, Kioskplaats 105 te Hoboken, gevolgd door de asuitstrooiing op het Schoonselhof